ژاپن

ژاپن 日本(国‎)‎ Nippon / Nihon (koku‎)‎ ژاپن
پرچم نشان
شعار ملی: سرود ملی ژاپن سرود ملی = Kimi ga Yo (君が代‎)‎ حكمروایی امپراتوری
پایتخت (و بزرگترین شهر)	توکیو شرقی′۴۶°۱۳۹ شمالی′۴۱°۳۵
زبان رسمی	ژاپنی
نوع حکومت	مشروطه سلطنتی
نام حاکمان  • امپراتور • نخست وزیر	امپراتور آکیهیتو نائوتو کان (DPJ)
موارد منجر به تشکیل - روز ملی تأسیس - قانون اساسی فعلی	۱۱ فوریه، ۶۶۰ ق م ۳ مه ۱۹۴۷
مساحت
-	مساحت	۳۷۷٬۸۷۳کیلومتر مربع (۶۲ام)
-	‌آب‌ها (٪)	۰٫۸
جمعیت
-	سرشماری	۱۲۷٬۴۳۳٬۴۹۴  (۱۰ام)
-	تراکم جمعیت	۳۳۷‎/km۲‏ (۳۰ام)
تولید ناخالص داخلی	(تخمین ۲۰۰۶)
-	مجموع	۴٫۲۲۰ بیلیون دلار (۳ام)
-	سرانه	۳۳٬۱۰۰ دلار (۱۲ام)
شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۴)	۰٫۹۴۹ (بالا) (۷ام)
واحد پول	ین (¥) (JPY)
منطقه زمانی	JST (ساعت جهانی+9)
-	تابستانی (DST)	بدون تغییر (ساعت جهانی)
جهت رانندگی	چپ
دامنه اینترنتی	.jp
پیش‌شماره تلفنی	+81

مجمع الجزایر ژاپن (به ژاپنی: 日本، نیپون یا نیهون) (به انگلیسی: Japan) کشوری است در اقیانوس آرام واقع در آسیای شمال شرقی که یکی از قدرت‌های اصلی اقتصادی جهان است و سومین اقتصاد بزرگ جهان را از نظر تولید ناخالص داخلی دارد(۵/۴۷۴ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۰ به گزارش صندوق بین المللی پول). ژاپن یک کشور پادشاهی است که برمبنای قانون اساسی اداره می‌شود.

ژاپن کشوری است کاملا محصور شده در آب که از طریق مرز آبی با کشورهای چین، کره جنوبی و کره شمالی و روسیه همسایه است. این کشور در پایان جنگ جهانی دوم، تمامی متصرفات ماورای دریاهای خود، از جمله کشور کره را که در آن موقع ۴۵/۵ درصد کل کشور را تشکیل می‌داد، از دست داد و وسعت آن به میزان فعلی که در حدود ۳۸۷۰۰۰ کیلومتر مربع است(چیزی کمتر از ایالت کالیفرنیا در آمریکا)، تقلیل یافت.

ژاپن با جمعیتی در حدود ۱۲۸ میلیون نفر دهمین کشور پرجمعیت جهان است. توکیو پایتخت ژاپن با بالغ بر ۳۵ میلیون نفر جمعیت از بزرگترین و گرانترین پایتخت‌های جهان به شمار می‌آید.

ژاپنی‌ها کشورشان را «نیپون کوکو» خطاب می‌کنند که به معنی خاستگاه خورشید است. در حقیقت این کشور شرقی‌ترین کشور جهان (بدون در نظر گرفتن خاک قطب) است. مطالعات باستان شناسی سابقه سکونت انسان در این کشور را از دوران پساپارینه سنگی می‌داند. ژاپن کشوری کوهستانی است و بیشتر جزایر آن آتشفشانی است و بشدت زلزله خیز است، آمار نشان می‌دهد که سالانه در حدود ۱۵۰۰ زمین لرزه در آنجا روی می‌دهد.

کشور ژاپن عضو سازمان ملل متحد، G8، G4 و APEC است. ژاپن پنجمین بودجه دفاعی جهان را دارد(۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۱)و چهارمین کشور صادرکننده در جهان(۷۶۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰)و ششمین کشور بزرگ وارد کننده است(۶۳۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰).

در جنگ جهانی اول، ژاپن از متفقین بود و در جنگ جهانی دوم با متفقین می‌جنگید. پایان جنگ جهانی دوم برای ژاپن بسیار تلخ بود، آنها پس از جنگی دراز مدت در اقیانوس آرام، سرانجام پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی، بدون قید و شرط تسلیم شدند. ماحصل این جنگ خانمان سوز برای ژاپن به قذری وحشتناک بود که بسیاری از تحلیلگران در توصیف آن، عبارت «به کلی ویران شده» را به کار بردند. ژاپن پس از اشغال توسط آمریکا، با یک برنامه پیگیر توسعه صنعتی به رشد اقتصادی چشمگیری دست یافت و به یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا و همچنین دومین قدرت صنعتی جهان بدل شد. این کشور همچنین از بزرگترین متحدان و شرکای تجاری آمریکا در قاره آسیا است.

نام‌شناسی

ژاپنی‌ها به کشور خود، نیهون (にほん (Nihon می‌گویند. نیهون از دو واژهٔ NICHI (که به صورت هی Hi نیز تلفظ می‌شود) و HON تشکیل شده‌است. NICHI یا Hi به معنای خورشید و روز است و HON یعنی ریشه و آغاز. از آنجا که ژاپن در شرقی‌ترین نقطه قاره کهن و کشور چین قرار داشته تصور می‌شده که اولین سرزمینی است که خورشید در آن طلوع می‌کند. بر این اساس با نام سرزمین آفتاب یا سرزمین آفتاب تابان مشهور شده است. در زبان ژاپنی این نام نیپّون (Nippon, にっぽん) نیز تلفظ می‌شود.

جغرافیای طبیعی

نقشه توپوگرافی از کشور ژاپن

کشور ژاپن در شرق آسیا قرار دارد و به وسیله دریایی با همین نام از ساحل شرقی قاره آسیا جدا شده است. روسیه، چین و جمهوری کره نزدیکترین کشورها به ژاپن هستند. مجمع الجزایر ژاپن از چیزی بیش از ۶۸۰۰ جزیره تشکیل شده است. بیشتر این جزایر بسیار کوچکند و تنها ۳۴۰ جزیره بیش از یک کیلومتر مربع وسعت دارند. ۹۸٪ مساحت ژاپن از چهار جزیره به نام‌های هوکایدو(Hokkaido)، هونشو(Honshu)، شیکوکو(Shikoku)و کیوشو(Kyushu)تشکیل شده است. یوکوهاما و کوبه از مهمترین بنادر ژاپن هستند.

از نظر زمین شناسی مجمع الجزایر ژاپن حاصل برخورد تدریجی صفحات تشکیل دهنده پوسته زمین، فعالیت‌های آتشفشانی و تغییرات حاصل از خطوط ساحلی اقیانوسی است. ۶۸% مساحت کشور ژاپن کوهستانی است. کوه‌های ژاپن از زیباترین جاذبه‌های طبیعی آن به شمار می‌روند. بلندترین قله کوهستانی ژاپن «فوجی» نام دارد که ارتفاع آن به ۳۷۷۶ متر می‌رسد. یک دهم کل آتشفشانهای جهان در ژاپن قرار دارند و به همین دلیل از زلزله خیزترین مناطق جهان به شمار می‌آید. این کشور به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود دارای ۱۰ رودخانه بزرگ و ۱۲ دریاچه است. کشور ژاپن به لحاظ منابع طبیعی، مواد معدنی و ثروت‌های زمینی و زیرزمینی از فقیرترین کشورهای جهان به حساب می‌آید.

وسعت ژاپن

قله کوهستانی فوجی

کشور ژاپن به نسبت وسعتش از تراکم جمعیت بسیار بالایی برخوردار است، مساحت آن برابر است با ۰/۳ درصد کل مساحت دنیا که به صورت مجموعه‌ای از جزایر در جهت شمال شرقی ـ جنوب غربی بین ۳۵ تا۴۵ درجه عرض شمالی گسترده شده و به شکل یک کمان در میان اقیانوس کبیر و دریای ژاپن محصور مانده است.

وسعت ژاپن تقریباً به اندازه مساحت فنلاند (۳۳۸۰۰۰ کیلومتر مربع) و یا پاراگوئه (۴۰۶۰۰۰ کیلومتر مربع) است. در مقام مقایسه به طور تقریبی کشور ژاپن یک بیستم آمریکا، یک نهم هندوستان، یک و نیم برابر بریتانیا و چیزی کمتر از یک چهارم ایران است.

آب و هوا

برگ‌های پاییزی(momiji)در کونگوبوـجی، کوهستان کوبه ـثبت شده در میراث جهانی یونسکو

مجمع الجزایر ژاپن بر روی محور تقریبی شمال ـ جنوب تا ۳۰۰۰ کیلومتر امتداد یافته است و به دلیل گستردگی طولی بسیار زیاد از تنوع آب و هوایی بسیار زیادی نیز برخوردار است. با وجود اینکه تمامی کشور معتدل است، شمال آن زمستان‌های سرد و طولانی و پربرف دارد، در حالی که جنوب آن تابستان‌های بسیار گرم و زمستان‌های معتدلی دارد. میزان بارندگی در ژاپن بطور متوسط سالیانه ۱۸۰۰ میلیمتر می‌باشد. ژاپن کاملاً در آب محصور شده است: وجود اقیانوس سبب شده است که در رژیم غذایی و اقتصاد مردم ژاپن ماهی نقش مهمی داشته باشد(بیشترین سرانه مصرف ماهی در جهان). از این رو ژاپن دارای مقام اول دنیا در صنعت ماهیگیری است. با این حال به دلیل اینکه محصولات دریایی مهمترین ماده غذایی مردم ژاپن را تشکیل می‌دهد، از این لحاظ نیز کشور با کمبود و مشکل روبرو است. به طوری که اکنون شیلات و مواد غذایی بعد از نفت خام دومین اقلام وارداتی ژاپن را تشکیل می‌دهند. رشته کوه های آتشفشانی ژاپن اغلب دارای چشمه های آب گرم طبیعی هستند. این کشور در تابستان و پاییز اغلب شاهد گردبادهای عظیم و توفا‌ن‌های شدید گرمسیری است. به دلیل مجاورت با اقیانوس زلزله های شدید زیرآبی می توانند در آنجاامواج عظیم و جذر و مدی مخرب به نام تسونامی (Tsunami) ایجاد کنند.

پوشش گیاهی و جانوری

جشن شکوفه‌های گیلاس(هانامی)ـپارک اوئنوـ توکیو

در ژاپن بین ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ گونه گیاهی وجود دارد. در فرهنگ ژاپنی برخی گیاهان دارای معانی نمادینی هستند. به عنوان مثال شکوفه های گیلاس یا «ساکورا» (sakura) نمایانگر زیبایی کوتاه مدت و درخت کاج یا ماتسو (matsu) نماد عمر طولانی است. در غذاهای ژاپنی نه تنها از میوه ها و حبوبات بلکه حتی از برخی از گلها و برگها نیز استفاده می شود. تاثیر زیبایی گیاهان در هنر گل آرایی به سبک ژاپنی که ایکه بانا (Ikebana) نامیده می شود و نیز در نقاشی، بافندگی، سفالگری و ظروف و وسایلی که با لاک مخصوص رنگ آمیزی می شوند دیده می شود. ژاپنی ها از گیاهان در داروسازی، رنگرزی منسوجات، ساخت کاغذ و ابزار نیز استفاده می کنند.

ژاپن دارای حیات وحشی بسیار منحصر به فرد است و برخی از گونه های دارکوب، قرقاول، سنجاقک، خرچنگ، کوسه ماهی، حلزون، سمندر و پستانداران دریایی ژاپن در هیچ جای دیگری یافت نمی شوند. با وجود این همه تنوع و گوناگونی، تنها ۱۱۸ نوع پستاندار وحشی زمینی در ژاپن زندگی می کنند که بیشتر آنها جوندگان کوچکند. حیواناتی مثل خرس، گوزن، گراز، سنجاب های پرنده، خفاش، میمون و نوعی راکون به نام سگ راکون از جمله گونه‌های حیات وحش ژاپن هستند.

• 

  کاج قرمز ژاپنی (Japanische Rotkiefer)، فراوانترین گونه گیاهی در ژاپن

• 

  کپور گلگون (Koi)، معروف به کپور ژاپنی که مردم ژاپن آن را نماد عشق و دوستی می‌دانند

• 

  از کل مساحت ژاپن ۶۸٪ آنرا کوهساران جنگلی تشکیل داده

• 

  نوعی سگ با نژاد Shiba-Inu، از محبوبترین نژاد سگ در ژاپن

جغرافیای انسانی

جمعیت ژاپن بر اساس برآورد انجام شده توسط اداره آمار این کشور در سال ۲۰۱۱ در حدود ۱۲۷٬۷۹۷ نفر تخمین زده شده است، که ۱/۸۳٪ از جمعیت جهان را شامل می‌شود. از نظر نسبت جمعیتی از این رقم ۶۲٬۲۱۸ نفر آنان را مردان و ۶۵٬۵۷۹ نفر از آنان را زنان تشکیل داده‌اند. تراکم جمعیت در این کشور ۳۴۲ نفر و شاخص امید به زندگی در مردان ۷۲/۶۴ ودر زنان ۸۶/۳۹ می‌باشد. میزان مرگ و میر در اطفال ۳/۷ در هر هزار تولد می‌باشد. نرخ رشد جمعیت در کشور ژاپن در حدود ۰/۰۳− درصد بوده است.

براساس آمار ترکیب نژادی مردم ژاپن بدین شرح است:

-۹۸/۵ درصد ژاپنی‌ها

-۵/۰ درصد را کره‌ای‌ها

-۴/۰ درصد را چینی‌ها

-۷/۰ از بقیه ملل

بر اساس آخرین سرشماری‌ها ۲۳٪ جمعیت ژاپن را افراد ۶۵ سال و بالاتر تشکیل می‌دهند که این امر موجب شده ژاپن پیرترین ساختار جمعیتی جهان را داشته باشد.

زبان

زبان مردم ژاپن «ژاپنی» است. و با زبان چینی کاملا متفاوت است. زبان ژاپنی برخلاف بسیاری از زبان‌های زنده دنیا که از شاخه زبان‌های هند و اروپایی می‌باشند، جزو این گروه محسوب نمی شود. این زبان اگرچه بسیاری لغات را از زبان چینی گرفته است، ولی با این وجود با زبان چینی هم از یک ریشه نیست. زبان ژاپنی، زبانی است مستقل و تنها زبان کره‌ای را می‌توان با آن از یک ریشه دانست. زبان این کشور جزو یکی از مشکل ترین زبان‌های دنیا برای خارجیان محسوب می‌شود.

تاریخ

نوشتار اصلی: تاریخ ژاپن

مجمع الجزایر ژاپن با اینکه از نظر وسعت کشور کوچکی است، اما از موقعیت استراتژیک و مهمی‏ برخوردار است، مجاورت آن با‏ روسیه، از مهم‏ترین عناصر جغرافیای ـ سیاسی ژاپن به ‏‌ویژه پس از جنگ دوم جهانی است. از طرف دیگر این کشور بر سر راه کوتاه‏ترین و مهم‏ترین خطوط مواصلاتی بین آمریکای شمالی و شرق آسیا در اقیانوس‏ آرام قرار گرفته است و کشتی‏هایی که از سواحل‏ غربی ایالات متحده به مقصد چین، هنگ کنگ، و کشورهای جنوب شرقی آسیا حرکت‏ می‏کنند، معمولا در بنادر آن پهلو می‏گیرند. به این جهت، ژاپن حائلی‏ است بین اقیانوس آرام و کشورهای روسیه و چین. گرچه گفته می شود که نخستین انسان‌ها بیش از ده هزار سال قبل در شبه جزیره ژاپن سکونت داشته اند اما خاســـتگاه واقعی مردمان امروز ژاپن هنـوز ناشنــــاخته است. آغاز تاریخ ژاپن، با مردمانی از نژاد آینو و مغول به سده‌های پیش از میلاد مسیح باز‌میگردد و از آن زمان تاکنون تنها یک سلسله امپراتوری بر این سرزمین فرمانروایی کرده است. بطور کلی می توان تاریخ ژاپن را به چهار دوره تقسیم کرد:

دوران کهن

معبد هوریو ـ جی، از قدیمیترین بناهای چوبی جهان، میراث جهانی یونسکو

کشت برنج و استفاده از ابزار فلزی حداقل از سیصد سال قبل از میلاد مسیح در ژاپن آغاز شد. سیستم حکومتی متمرکز بر امپراطور، بین قرن های چهارم و هفتم با پایتختی که در استان امروزی نارا قرار داشته، بسط و توسعه یافت: آغاز بهار سال ۶۶۰ پیش از میلاد، همزمان بود با مراسم تاج گذاری امپراتور جیمو تنو در یاماتو (استان کنونی نارا). او نخستین امپراطور ژاپن بود، مورخان آن را آغاز امپراطوری ژاپن می‌دانند. در این دوره آئین بودائی در این سرزمین رخنه کرد و به سرعت انتشار یافت. اصلی‌ترین عامل پیشرفت آن تبلیغات غیر آزارنده و مسالمت آمیز، پرهیزکاری و اطاعت و انقیاد نسبت به حکومت بود. همزمان با به سلطنت رسیدن «ملکه سویکو»، نایب السلطنه او موسوم به امیر «شوتوکو_تیشی» که مدت ۲۹ سال (۶۲۱ـ۵۹۲م) زمامدار واقعی ژاپن بود، کوشش بسیاری در ترویج آیین بودا انجام داد و به دستور وی معابد بسیاری در سرتاسر ژاپن ساخته شد. کوشش او در این زمینه بحدی بود که بوی لقب «آشوکای ژاپن» دادند. در سال ۶۴۵ میلادی شورش عظیمی در ژاپن رخ داد که در تاریخ این کشور بنام −اصلاح بزرگ− از آن یاد می شود، دو تن از شورشیان به نام «باسامی کامتاری» و «امیر ناکا» قدرت را قبضه کردند و سرانجام ناکا تحت عنوان «سلطان تنجی» به سلطنت رسید و عامل ایجاد وحدت در سراسر کشور گردید. وی بر خلاف گذشته که امپراطور فقط ریاست قبایل را بر عهده داشت حکومت را مرکزیت قدرت کشور گردانید و این قدرت تتالیته را در سراسر امپراطوری برقرار کرد. به حکم وی حکام ایالات و ولایات موظف به پرداخت خراج سالانه شدند. بدین ترتیب دوره سیاسی تاریخ ژاپن سپری گردید ودوره امپراتوری، آغاز شد.

افسانه گنجی (The Tale of Genji)، که گفته می شود کهن ترین رمان جهان است _ نگاره بر جای مانده از آن مربوط به سده ۱۷

دوران امپراتوری (اشراف سالاری)

فرهنگ بودایی با نفوذ قوی چین در قرن هشتم رشد و شکوفایی یافت. سپس پایتخت به شهر کنونی کیوتو یعنی جایی که قواعد اشراف سالاری در مدتی مدید در آن تداوم داشت انتقال یافت. افسانه گنجی (The Tale of Genji)، که گفته می شود کهن ترین رمان جهان است در این محدوده زمانی نگاشته شده است: سلطان تنجی را باید موءسس این دوره ژاپن دانست. وی امپراطوری بسیار مقتدر بود، شهر کیوتو پایتخت ژاپن، در دوره امپراتوری او به عظمت رسید. همچنین برخی از سلاطین این دوره بعلت گرایش به آئین بودا و تعصب در این دین دست از زندگی مجلل و اشرافی خود برداشتند.

در این دوره همزمان با قدرت گرفتن کشور چین، فرهنگ و هنر این کشور نفوذ بسیاری در ژاپن پیدا کرد. ژاپن در این دوره بسرعت رو به ترقی نهاد. تمول بسیار موجب فساد وهرج و مرج گردید. بی‌عدالتی، دزدی و راهزنی افزایش یافت. خاندان‌های بزرگ نیز، امپراتوری را آلت دست خود کردند و علنا قدرت از امپراتور خلع گردید. به این ترتیب حکومت امپراتوری جای خود را به «حکومت شوگونی» داد.

دوران شگون ها

جنگجویان سامورایی‌، در جریان جنگ قدرت میان نیروهای توکوگاواـشوگوناته و سربازان گارد امپراطوری، معروف به (جنگ داخلی بوشین) -boshin-، سال ۱۸۶۷م

طبقه جنگجویان (سامورایی‌ها) به تدریج نیرومند شد و حدوداً در انتهای قرن دوازدهم به قدرت رسید. توکوگاواـشوگوناته با پایتخت خود در ادو (توکیوی کنونی) در اوایل قرن هفدهـــم بنیاد نهاده شد که منـــجر به سال های طولانی منازعه و درگیری و سرنگونی رژیم های متعدد شد. حــــکومت ادو سیاست انزوای ملــــی را به منظور محدودیت روابط با کشورهای خارجی اختیار نمود. ورود «ناخدا پری» (Commodore Perry) به ژاپن در سال ۱۸۵۳ به نحوی موثر سیاست درهای بسته را خاتمه داد: سده دوازدهم همزمان بود با آغاز دوره ملوک الطوایفی در ژاپن. همزمان امپراتوری رو به افول نهاد و شگون‌ها (لقب موروثي ديكتاتورهاي نظامي ژاپن كه از ۱۱۹۲ تا ۱۸۶۷م به رغم وجود امپراتور عملاً بر آن كشور حكومت مي كردند) که به معنی سردار یا سرداران است تا نیمه اول قرن نوزدهم حکومت مستبدانه خود را بر ژاپن ادامه دادند. اولین شگون (Shogun) یورتومو بود. پس از وی خاندان هوجو قدرت را در دست گرفتند. خاندان هوجو در جدال بر سر قدرت، حاکمیت را به خاندان «آشیکاکا» واگذار کرد. در سال ۱۵۷۳م گروهی به رهبری سه فرد ناشناس که ویل دورانت آنان را بعنوان دزدان دریایی یاد کرده، خاندان آشیکاکا را برانداختند. نام یکی از سه تن که موفق شد حکومت شوگونی را تشکیل دهد، توکوگاوا_ یاسو بود. حکومت پر قدرت آنان تا سال ۱۸۶۸ ادامه داشت. در این دوره آئین مسیحی در ژاپن اشاعه پیدا کرد و مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفت. نارضایتی و اعتراضات مردم نسبت به حکومت در این دوران باعث شد خاندان توکوکاوا که عامل این نا‌آرامی‌ها را تحریک بیگانگان مسیحی می‌دانست، دست به قلع و قمع آنها بزند و دروازه‌های مملکت را بروی پرتغالی ها ببندد و ژاپن به بیش از دو قرن انزوای خود خواسته فرو رفت. خاندان توکوکاوا در سده نوزده میلادی نفوذ وقدرت خود را در ژاپن از دست داد. سرانجام تحولات با ورود آمریکائیها به ژاپن روند دیگری پیدا کرد. در سال ۱۸۵۴م دریادار پری (Commodore Perry) با ده کشتی توپدار به آبهای ژاپن وارد شد و به دولت امپراتوری پیغام داد باید بنادر خود را بگشایند و با آنان روابط سیاسی بر قرار کنند. حکومت شگونی ژاپن که در نیروی دریایی خود توان مقابله را ندید، سرانجام مجبور به امضای «معاهده کاناکاوا» شد(این اولین معاهده ژاپن با یک کشور خارجی بود). ورود خارجی ها و انقلاب ۱۸۶۸(معروف به انقلاب میجی) مردم ژاپن را از خواب انزوا بدر آورد.

دوران مدرن

امپراطور میجی (۱۸۶۸ـ۱۹۱۲)، معروف به امپراطور بزرگ میجی

با استعفای شوگون (Shogun) از قدرت در سال ۱۸۶۷ (معروف به دوره بازگشت میجی) قدرت مجدداً به امپراطور انتقال یافت. با از سرگیری اداره امور حکومتی، دولت جدید ذیل «امپراطور میجی» سیاست گذاری‌های غربگرایانه، از جمله بنیاد نهادن سیستم کابینه‌ای، تدوین قانون اساسی، اصلاح سیستم حکومت محلی و سیستم آموزشی مدرن را ترویج داد. فرهنگ غربی ذیل سیاست بهبود رفاه ملی و قدرت نظامی فعالانه رواج یافت: وی پایتخت را از کیوتو به توکیو (که به معنای پایتخت شرقی است) انتقال داد. در دوره امپراتوری او (که تا سال ۱۹۱۲ ادامه داشت و دوره میجی خوانده می‌شود)، اصلاحات بسیاری در ساختار اداری، حکومتی و نظامی صورت گرفت. چنان كه در آغاز قرن بيستم ژاپن به سرعت صنعتي گردید و در آستانه‌ تبديل به قدرتي جهاني بود. پس از مرگ امپراتور ميجي در ۱۹۱۲، امپراتوري ژاپن به قدرتی سلطه‌جو در منطقه تبدیل گشت و بعد از مجادله بر سر کره توانست چین را در جنگ نخست چین و ژاپن، شكست دهد(۱۸۹۴ تا ۱۸۹۵) و پورت آرتور و تايوان را به تصرف خود درآورد. از طرف دیگر با غلبه بر روسيه در زمين و دريا (۱۹۰۴ تا ۱۹۰۵) اروپا را شگفت زده كرد( این شکست موجب انقلاب ۱۹۰۵م روسیه گردید). در ۱۹۱۴، ژاپن تا اندازه‌اي به اين دليل كه در مقام قدرت جهاني بزرگي پذيرفته شود بر ضد آلمان وارد جنگ جهاني اول شد. در این زمان افکار عمومی در ژاپن از لحاظ عقیده سیاسی به دو گروه تقسیم می شد: عده‌ای که آزادیخواه بودند و به هیچ‌وجه میل نداشتند که کشورشان با نیروی نظامی و قوه قهریه به اشغال ممالک دیگر بپردازد، و دسته دومی که معتقد بودند که جزایر ژاپن برای ملت پیشرفته و مترقی ژاپن کافی نیست، بلکه باید با تسخیر سرزمین های دیگر بر وسعت ژاپن افزود. با اين حال، ژاپن به غير از چند جزيره‌ متعلق به آلمان در اقيانوس آرام، چيز زيادي به دست نياورد و با سرخوردگي دريافت كه قدرتهاي بزرگ ظاهرا با اين كشور به صورت هم‌تراز رفتار نمي كنند. پس از جنگ جهاني اول و شكست آلمان ژاپني‌ها براي صنعتي شدن و تبديل به يك ابرقدرت منطقه‌اي تلاش زيادي را مصروف داشتند و با گرفتن دانش فني از آلمان، و ديگر كشورهاي اروپايي به سرعت تبديل به يك قدرت منطقه اي از لحاظ اقتصادي، نظامي گرديد. بحران اقتصادی و فروپاشي تجارت جهاني در ۱۹۲۹م که تجارت ابریشم ژاپن را دستخوش فنا کرده بود بنفع طرفداران قدرت نظامی تمام گردید. ژاپنی‌ها دو سال بعد ۱۹۳۱م بر منچوری چین دست یافتند. آن‌ها در ۱۹۳۹م به هند‌و‌چین تاختند. و بر این خطه دست یافتند، در ۱۹۴۱م که یکسال از جنگ جهانی دوم می گذشت، دول آلمان، ایتالیا و ژاپن متحد شدند تا قوای خود را علیه متفقین به کار اندازند. ژاپن بدون اعلام قبلی به پرل هاربر در هاوایی حمله کرد و خسارت شدیدی به آمریکا وارد ساخت. این اقدام ژاپن موجب گردید تا ایالات متحده با تمام قوای خود وارد جنگ گردد. ژاپنی‌ها بعد از پرل هاربر به اندونزی و سنگاپور حمله کردند و پیروزیهای درخشانی بدست آوردند، اما نتایج جنگ در اروپا به ضرر متحدین تمام شد و آلمان هیتلری در ۱۹۴۵م سقوط کرد. توسعه سريع نظامي ژاپن در سرتاسر شمال شرق آسيا و اقيانوس آرام متوقف شد و ایالات متحده با توافق شوروی سابق با پرتاب دو بمب اتمی در شهرهای هیروشیما و ناکازاکی، ژاپن را وادار به تسلیم کرد. و به این ترتیب براي ژاپن، جنگ دوم جهانی با شكستي فاجعه آميز و وحشت جنگ اتمي به پايان رسيد. دولت ژاپن به دستور امپراطور هیروهیتو در ۱۴ اوت ۱۹۴۵م بدون قید و شرط، تسلیم متفقین شد و تمامی متصرفات خود در اقیانوس آرام از جمله کشور کره را از دست داد. ژاپن در جریان جنگ جهانی دوم صدمات فراوانی دید و در اواخر جنگ به چنان وضعی دچار شد که بسیاری از تحلیل‌گران در توصیف آن، عبارت «به کلی ویران شده» را به کار بردند.

بمباران اتمی ناکازاکی، ۹ اوت ۱۹۴۵

جنگ از مردم ژاپن بیش از دو میلیون قربانی گرفت، حدود چهل درصد شهر‌های آن به ویرانه مبدل گردید. تاسیسات صنعتی و تولیدی تخریب و نابود شد، مزارع سوخت، سر‌رشته کشت و زرع و کار و تولید از هم گسیخت، اقتصاد کشور فلج شد و سرانجام چیزی جز سرزمینی ویران و مردمی بیکار و گرسنه بر جای نماند. با این همه مردم ژاپن، خیلی زود بر بهت و گیجی خود فایق آمدند و شروع به خودسازی و نوسازی کشور کردند. از آنجا که بلافاصله پس از جنگ در قانون اساسی خود به صلح‌دوستی و مجاهدت در راه حفظ و استقرار صلحی پایذار و جهانی تاکید ورزیدند، ارتش را به کلی منحل کردند. لذا افراد نظامی نیز به سایر مردم پیوستند، و به سازندگی کشوری مشغول شدند که از لحاظ منابع طبیعی، یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. اشغال كشور از سوي متفقين (۱۹۴۵ تا ۱۹۵۲)نظام سياسی کشور را تبدیل به نظامی دموکراتیک کرد و همچنین احياي شگفت انگيز اقتصادي را بر اساس سياست فعال صادرات آغاز ساخت. آيين شينتوـ كه با ملي گرايي افراطی همسان شده بود ـ به صورت دين رسمي كنار گذاشته شد و در همین خلال جریانی به نام نهضت آموزش پدید آمد که طی آن کشور، گروهی از افراد مستعد را به منظور کسب و آموزش تخصص راهی کشورهای پیشرفته جهان ساخت.

نمایی از توکیو، مربوط به سال ۲۰۰۹

ژاپن بعد از جنگ به اشغال نیروهای نظامی ایالات متحده درآمد و این کشور در تربیت جوانان ژاپنی سعی بلیغی نمود. دو سال بعد از جنگ جهانی دوم در ۱۹۴۷م قانون اساسی ژاپن به تصویب رسید. ژاپن پس از رهایی از جنگ، سیاست مسالمت آمیز در پیش گرفت و در ۱۹۵۶م به عضویت سازمان ملل متحد در‌آمد. اقتصاد این کشور بار دیگر تنها چند سال پس از پایان جنگ و در دهه ۱۹۶۰م با رشد متوسط ۱۰٪ در سال به بالاترین نرخ رشد اقتصادی در بین تمامی کشورهای درگیر جنگ رسید. و این کشور به یکی از بزرگترین قدرت های اقتصادی جهان تبدیل گردید و در عرصه تكنولوژي پيشتاز شد. در ۱۹۸۸ ژاپن با پيشی گرفتن از امريكا تبدیل به بزرگ‌ ترين کشور تامین کننده اعتبار در جهان شد. هم اکنون نیز ژاپن دارای سومین اقتصاد برتر جهان بعد از آمریکا و چین می‌باشد. در ۸ ژانویه ۱۹۸۹ یک روز پس از مرگ امپراتور هیروهیتو، آکی هیتو پسر او جانشین وی شد. عرصه‌‌‌ سياست ژاپن تحت سلطه ليبرال دموكراتهاست، كه به رغم رسواييهاي مالي از ۱۹۵۵ قدرت را در دست دارند.

نظام سیاسی

نوشتارهای اصلی: سیاست ژاپن‎ و دولت ژاپن

ساختمان مجلس ملی ژاپن

بعد از پایان جنگ جهانی دوم در اوت ۱۹۴۵، ژاپن، گام نهادن در راه تبدیل به کشوری دموکراتیک را آغاز نمود. قانون اساسی ژاپن که از سال ۱۹۴۷ لازم الاجرا بوده بر سه اصل استوار است: حاکمیت مردمی، احترام برای حقوق اولیه انسان‌ها و کناره گیری از جنگ. قانون اساسی همچنین استقلال سه شاخه مقننه، مجریه و قضائیه را تصریح نموده است.

ژاپن یک کشور امپراتوری است. حكومت در آن بصورت سيستم پارلماني، مشابه با انگلستان مي باشد. که در حقیقت نخست‌وزیر آن را اداره می‌کند. امپراطور نماد کشور و وحدت ملی است و در رابطه با امور حکومتی قدرتی ندارد. تمامی کارهای امپراطور در رابطه با امور کشوری براساس توصیه‌ها و تصویب کابینه صورت می گیرد. با این حال امپراتور به عنوان رئیس کشور در مناسبت‌های سیاسی تاثیرگذار است. امپراطور کنونی ژاپن، آکیهیتو، در سال ۱۹۸۹ به عنوان یکصدو بیست و پنجمین امپراطور به تخت نشست.

نهاد قانون‌گذار در ژاپن شورای ملی و مجلس مشاوران(سنا) است. شورای ملی ژاپن ۴۸۰ عضو دارد که با رای مردم برای دوره‌های چهار ساله انتخاب می‌شوند. اعضای مجلس مشاوران ۲۴۲ نفر هستند که با رای مردم برای دوره‌ای شش ساله انتخاب می‌شوند.

امپراطور آکیهیتو و ملکه میچیکو، آنها دارای سه فرزند و چهار نوه می باشند

نخست‌وزیر ژاپن رئیس دولت در ژاپن است که حکمش به وسیله امپراتور تنفیذ می‌شود. ذیل رهبری نخست وزیر، ۱۲ وزارتخانه وجود دارد. که عبارتند از: وزارت دادگستری- دارایی- بهداشت‌‌ و رفاه- بازرگانی و صنعت- پست و ارتباطات- ساختمان- امور خارجه- آموزش، علم و فرهنگ- کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری- حمل و نقل- کار و وزارت کشور.

سيستم حكومتي ژاپن بر اساس فعاليت احزاب سياسي قرار داشته و احزاب سياسي نقش تعيين كننده‌اي در صحنه سياست كشور دارند. در شرايط كنوني، مهمترين احزاب سياسي فعال عبارتند از : حزب ليبرال دمكرات، حزب دمكراتيك ژاپن، حزب كومه جديد، حزب كمونيست ژاپن، حزب سوسيال دمكرات. حزب لیبرال دموکرات مهمترین حزب سیاسی در ژاپن است.

دولتهای مرکزی و محلی

در ژاپن ۴۷ استان و تعداد کل ۱۸۰۰ شهر کوچک و بزرگ و روستا وجود دارد (آوریل، ۲۰۰۷). هر شهرداری واجد شورا می باشد. فرمانداران استانی و شهرداران با رای مردمی انتخاب می شوند. دولت محلی نسبت به دولت مرکزی واجد سیستم دموکراسی بی واسطه تری می باشد.

دیوان عالی کشور

دیوان عالی کشور، بالاترین ارکان قوه قضائیه است. این دیوان متشکل از ۱۵ نفر قاضی است که توسط ریاست دیوان اداره می‌گردد. ۲۰ دادگاه بخش- از عمومی‌ترین دادگاه‌های کشور به شمار می‌آیند و در تمام کشور ۵۰ دادگاه بخش در مراکز استانهای ۴۷ گانه مستقر هستند. در این دادگاه‌ها به پرونده‌های حقوقی و جزایی به طور مشترک رسیدگی می‌شود.

اقتصاد

نوشتار اصلی: اقتصاد ژاپن

کشور ژاپن در سال ۲۰۱۰ سومین قدرت اقتصادی دنیا (پس از آمریکا و چین) بوده و در آسیا نیز رتبه دوم را از این لحاظ داراست. این کشور دارای منابع طبیعی خیلی محدودی است و اکثر جزایر و خاک آن کوهستانی و آتشفشانی است. ولی با همکاری‌های دولت در بخش صنعت و نیز سرمایه گذاری گسترده در تکنولوژی‌های پیشرفته، ژاپن به عنوان یکی از پیشگامان عمده در صنعت و تکنولوژی دنیا شناخته شده‌است. صادرات بخش عمده‌ای از درآمدهای اقتصادی ژاپن را تشکیل می‌دهد و آمریکا با ۲۲٫۷٪، چین با ۱۳٫۱٪ و کره جنوبی با ۷٫۸٪ عمده‌ترین شرکای تجاری این کشور هستند. محصولات صادراتی عمدهٔ ژاپن شامل تجهیزات حمل و نقل، اتومبیل، صنایع الکترونیک، ماشین آلات الکتریکی و صنایع شیمیایی هستند. در بخش صنایع ژاپن به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین کشورها در زمینه تولید اتومبیل، تجهیزات الکترونیکی، ماشین ابزار، فولاد و فلزات غیرآهنی، کشتی سازی، صنایع شیمیایی و نساجی و نیز صنایع غذایی فرآوری شده محسوب می‌شود. این کشور دارای چندین شرکت بین‌المللی با مارک‌های معتبری همچون تویوتا، هوندا، سونی، نیسان، سیتی زن و... است.

بنا به گزارش صندوق بین‌المللی پول در اواسط آوریل ۲۰۰۶، ژاپن با رشد اقتصادی ۲/۸ درصد پیش بینی شده برای سال ۲۰۰۶، همردیف کشورهای غربی و در مقام بالا قرار دارد.

چنین نتیجه‌ای حاصل صادرات به کشورهای درحال توسعه مانند چین (که رشدش به ۹/۵٪ رسیده)، طرح دولتی و بی سابقه قانون‌مندسازی، سطح بالای تحقیق و توسعه، سرمایه گذاری بر روی آموزش و همچنین تعدیل نسبی ارزش دادن به سهام داران است.

ژاپن رشد اقتصادی بالایی را در دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ تجربه کرده‌است. رشد ژاپن در دهه ۱۹۶۰ به طور متوسط ۱۰٪، در دهه ۱۹۷۰ به طور متوسط ۵٪، و در دهه ۱۹۸۰ به طور متوسط ۴٪ رشد داشت. رشد اقتصادی ژاپن در دو دهه اخیر به شدت کاهش یافته‌است به طوری که در دهه ۱۹۹۰ به طور متوسط ۱٫۵٪ بوده‌است. تلاش‌های دولت ژاپن برای ایجاد رشد اقتصادی در این دو دهه عمدتا با شکست مواجه شده و رشد اقتصادی ژاپن همچنان پایین است.

جغرافیا

تقسیمات کشوری

نوشتار اصلی: تقسیمات کشوری ژاپن

ژاپن به چندین ناحیه و ۴۷ استان تقسیم شده‌است.

شهرهای بزرگ ژاپن

فهرستی از بیست شهر بزرگ ژاپن:

شهرهای اصلی ژاپن سرشماری سال ۲۰۱۰
توکیو یوکوهاما
رتبه	شهر	استان	جمعیت	رتبه	شهر	استان	جمعیت	اوساکا ناگویا
۱	توکیو	توکیو	۸٬۹۴۹٬۴۴۷	۱۱	هیروشیما	هیروشیما	۱٬۱۷۴٬۲۰۹
۲	یوکوهاما	کاناگاوا	۳٬۶۸۹٬۶۰۳	۱۲	سندای	میاگی	۱٬۰۴۵٬۹۰۳
۳	اوساکا	اوساکا	۲٬۶۶۶٬۳۷۱	۱۳	کیتاکیوشو	فوکوئوکا	۹۷۷٬۲۸۸
۴	ناگویا	آیچی	۲٬۲۶۳٬۹۰۷	۱۴	چیبا	چیبا	۹۶۲٬۱۳۰
۵	ساپورو	هوکایدو	۱٬۹۱۴٬۴۳۴	۱۵	ساکایی	اوساکا	۸۴۲٬۱۳۴
۶	کوبه	هیوگو	۱٬۵۴۴٬۸۷۳	۱۶	نیگاتا	نیگاتا	۸۱۲٬۱۹۲
۷	کیوتو	کیوتو	۱٬۴۷۴٬۴۷۳	۱۷	هاماماتسو	شیزوئوکا	۸۰۰٬۹۱۲
۸	فوکوئوکا	فوکوئوکا	۱٬۴۶۳٬۸۲۶	۱۸	کوماموتو	کوماموتو	۷۳۴٬۲۹۴
۹	کاواساکی	کاناگاوا	۱٬۴۲۵٬۶۷۸	۱۹	ساگامیهارا	کاناگاوا	۷۱۷٬۵۶۱
۱۰	سایتاما	سایتاما	۱٬۲۲۲٬۹۱۰	۲۰	شیزوئوکا	شیزوئوکا	۷۱۶٬۳۲۸

جایگاه زنان در ژاپن

در ژاپن رسوم و سنن بسیار مهم هستند و به آسانی تغییر نمی‌کنند. به همین دلیل زنان برای ورود به دنیای کار و نیز کسب حقوق مساوی دوران سختی را پشت سر گذاشته‌اند. جامعه ژاپن جامعه پدر سالار است که تصمیم‌گیری در آن عمدتاً کاری مردانه‌است و از زنان انتظار می‌رود از مردان اطاعت کنند. تعدادی از زنان این نظام را به چالش کشانده‌اند. اما اغلب آنها هنوز برتری مردان را می‌پذیرند. در ژاپن سیاست‌مداران زن نادرند و تنها ۵٪ کرسی‌های قانون گذاری در دست زنان است و از ۱۷۰۰۰ وکیل شاغل کمتر از ۵۰۰۰ نفر آنان زن و ۷٪ تمام مدیران دفتری را زنان تشکیل می‌دهند. حدود ۴۰٪ زنان ژاپنی به کار بیرون از خانه مشغولند. اغلب آنها تکنیسین فروشنده یا کارگران رده پایین هستند. حدود ۳۰٪ زنان ژاپنی تحصیلات دانشگاهی دارند که از این میان اغلب آنها کسانی هستند که دوره ۲ساله علوم مذهبی را گذرانده‌اند. با وجود اینکه قوانینی مبنی بر وجود حقوق مساوی و درآمد یکسان برای مردان و زنان در مشاغل مشابه وجود دارد اما درآمد زنان به طور متوسط ۵۳٪ مردان است و بعضی شرکت‌ها از استخدام زنان سر‌باز‌ می‌زنند.

منابع

در ویکی‌انبار منابعی در رابطه با ژاپن موجود است.

• ژاپن. پاتریشیا دی نتزلی. ترجمه فاطمه شاداب
• لوموند دیپلماتیک، رشد اقتصادی ژاپن