13 januari

13 januari is de 13de dag van het jaar in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 352 dagen (353 dagen in een schrikkeljaar) tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1552 - De Sint-Pontiaansvloed treft de westelijke kust van Nederland.
  • 1898 - De beroemde open brief J'accuse van Émile Zola tegen de president van de Franse republiek in het dagblad L'Aurore verschijnt.
  • 1904 - De Verenigde Staten sluit een en handelsverdrag met China.
  • 1916 - Door een zware storm breekt de Zuiderzeedijk op drie plaatsen door.
  • 1930 - Mickey Mouse strip wordt voor het eerst uitgebracht.
  • 1957 - Het speelgoedbedrijf Wham-O produceert de eerste frisbee.
  • 1958 - Smurfen strip voor het eerst uitgebracht.
  • 1973 - Laatste autoloze zondag in België.
  • 1982 - Een Boeing 737 stort op een verkeersbrug over de rivier de Potomac in de Amerikaanse hoofdstad Washington: 78 doden.
  • 2001 - Een aardbeving treft El Salvador: ruim vierhonderd doden.
  • 2004 - Op het Terra College in Den Haag schiet de 17-jarige leerling Murat Demir conrector Hans van Wieren dood.

•  Religie
  • 1964 - Benoeming van Karol Wojtyła tot aartsbisschop van Krakau in Polen.

•  Kunst
  • 1775 - Eerste opvoering van de opera La finta giardiniera van Wolfgang Amadeus Mozart in München.
  • 1782 - Eerste opvoering van Die Räuber van Friedrich Schiller in Mannheim.
  • 1945 - Première van de Symfonie nr. 5 van Sergej Prokofjev in Moskou.
  • 1968 - Johnny Cash neemt de eerste van zijn live "gevangenis-LP's" op, At Folsom Prison in Folsom State Prison.

•  Sport
  • 1892 - Jaap Eden wordt de eerste wereldkampioen in de schaatsgeschiedenis.
  • 1930 - Oprichting van de Ecuadoraanse voetbalclub LDU Quito.
  • 1991 - Jörg Hoffmann scherpt in Perth het wereldrecord op de 1500 meter vrije slag aan tot 14.50,36. Het oude record (14.54,76) stond sinds 22 februari 1983 op naam van de Russische zwemmer Vladimir Salnikov.
  • 1995 - Het Deens voetbalelftal wint de tweede editie van de Confederations Cup door in de finale Argentinië met 2-0 te verslaan.
  • 1999 - Dominique Van Roost wordt in België uitgeroepen tot 'Sportpersoonlijkheid van het jaar 1998'.
  • 2006 - Het nieuwe Euroborg-stadion van FC Groningen wordt officieel geopend door middel van o.a. een optreden van zanger Jannes en een vuurwerk- en lasershow. De openingshandeling werd verricht door ex-FC Groningen aanvaller Arjen Robben. Aansluitend speelde FC Groningen een competitiewedstrijd tegen SC Heerenveen. Deze won FC Groningen met 2-0.
  • 2010 - Standard Luik-speler Milan Jovanović wint de felbegeerde Gouden Schoen-trofee. Hij weigert echter de prijs persoonlijk te komen ophalen.

•  Wetenschap en technologie
  • 1610 - Ontdekking van Callisto door Galileo Galilei.

Geboren

Jan van Goyen,
geboren op 13 januari 1596

Jozef van Roey,
geboren op 13 januari 1874

Joe Pass,
geboren op 13 januari 1929

Stephen Hendry,
geboren op 13 januari 1969

• 1596 - Jan van Goyen, Nederlands schilder (overleden 1656)
• 1628 - Frans Burman, Nederlands predikant en hoogleraar (overleden 1679)
• 1701 - Adriana Margaretha Huguetan, Nederlands adellijke (overleden 1752)
• 1872 - George Gurdjieff, Grieks-Armeens mysticus (overleden 1949)
• 1874 - Jozef Van Roey, Belgisch kardinaal-aartsbisschop van Mechelen (overleden 1961)
• 1880 - Herbert Brenon, Iers filmregisseur (overleden 1958)
• 1882 - Alois Hitler jr., Oostenrijks halfbroer van Adolf Hitler (overleden 1956)
• 1884 - Joseph Rock, Amerikaans-Oostenrijks antropoloog, botanicus, filmer, fotograaf, linguïst, ontdekkingsreiziger en auteur (overleden 1962)
• 1886 - Sophie Tucker, Amerikaans entertainer (overleden 1966)
• 1896 - Jakov Melnikov, Russisch schaatser (overleden 1960)
• 1897 - Vera van Haeften, Nederlands actrice (overleden 1980)
• 1905 - Jack London, Brits atleet (overleden 1966)
• 1909 - Helm Glöckler, Duits autocoureur (overleden 1993)
• 1911 - Guido del Mestri, Italiaans kardinaal en Vaticaans diplomaat (overleden 1993)
• 1912 - Frits Tjong-Ayong, Surinaams chirurg en uroloog (overleden 1993)
• 1916 - Liselotte Landbeck, Oostenrijks-Belgisch kunst- en langebaanschaatsster
• 1919 - Jef Bruyninckx, Vlaams acteur en regisseur (overleden 1995)
• 1919 - Robert Stack, Amerikaans acteur (overleden 2003)
• 1923 - Wim Slijkhuis, Nederlands atleet (overleden 2003)
• 1924 - Roland Petit, Frans choreograaf (overleden 2011)
• 1927 - Tauno Söder, Fins acteur (overleden 2009)
• 1929 - Joe Pass, Amerikaans jazzgitarist (overleden 1994)
• 1936 - Brian Barry, Brits politiek filosoof (overleden 2009)
• 1937 - Hajé Schartman, Nederlands winkelier en politicus (overleden 2008)
• 1938 - Daevid Allen, Australisch musicus
• 1938 - Nachi Nozawa, Japans acteur (overleden 2010)
• 1943 - Roald Jensen, Noors voetballer (overleden 1987)
• 1946 - Boris Gardiner, Jamaicaans zanger en bassist
• 1947 - Carles Rexach, Spaans voetballer en voetbaltrainer
• 1952 - Pekka Pohjola, Fins muzikant (overleden 2008)
• 1955 - Eduardo Bonvallet, Chileens voetballer en voetbalcoach
• 1955 - Ludo Loos, Belgisch wielrenner
• 1956 - Ruth Genner, Zwitsers politica
• 1957 - Mark O'Meara, Amerikaans golfspeler
• 1958 - Francisco Buyo, Spaans voetballer
• 1958 - Ton du Chatinier, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
• 1961 - Julia Louis-Dreyfus, Amerikaans actrice
• 1961 - Graham McPherson, Brits zanger
• 1964 - Jan de Bas, Nederlands historicus en dichter
• 1964 - Penelope Ann Miller, Amerikaans actrice
• 1966 - Patrick Dempsey, Amerikaans acteur
• 1966 - Leo Visser, Nederlands schaatser
• 1968 - Jan van der Marel, Nederlands triatleet
• 1968 - Gianni Morbidelli, Italiaans autocoureur
• 1969 - Stephen Hendry, Schots snookerspeler
• 1969 - Dirk-Peter Kölsch, Duits jazzdrummer
• 1970 - Frank Kooiman, Nederlands voetbaldoelman
• 1970 - Marco Pantani, Italiaans wielrenner (overleden 2004)
• 1970 - Daphne Touw, Nederlands hockeyster
• 1972 - Mark Bosnich, Australisch voetbaldoelman
• 1972 - Stine Jensen, Nederlands filosofe en publiciste
• 1972 - Aleksej Vasiljev, Russisch autocoureur
• 1973 - Juan Diego Flórez, Peruaans opera-tenor
• 1975 - Dan Robinson, Brits atleet
• 1976 - Alan Haydock, Belgisch voetballer
• 1977 - Orlando Bloom, Brits acteur
• 1978 - Chris De Witte, Belgisch voetballer
• 1978 - Massimo Mutarelli, Italiaans voetballer
• 1978 - Martin Truijens, Nederlands zwemtrainer
• 1980 - Wytske Kenemans, Nederlands televisiepresentatrice
• 1981 - Shad Gaspard, Amerikaans professsioneel worstelaar
• 1982 - Guillermo Coria, Argentijns tennisser
• 1983 - Paul de Jong, Nederlands paralympisch sporter
• 1983 - Alan Webb, Amerikaans atleet
• 1984 - Kepa Blanco González, Spaans voetballer
• 1984 - Mulu Seboka, Ethiopisch atlete
• 1985 - Georgina Pota, Hongaars tafeltennisster
• 1986 - Hayley McGregory, Amerikaans zwemster
• 1987 - John Owoeri, Nigeriaans voetballer
• 1987 - Radosław Wojtaszek, Pools schaker
• 1988 - Tatev Abrahamyan, Armeens-Amerikaans schaakster
• 1988 - Daniela Dodean, Roemeens tafeltennisster
• 1988 - Maren Stoffels, Nederlands kinderboekenschrijfster
• 1989 - Ronald Hertog, Nederlands paralympisch sporter
• 1989 - Yannick Lebherz, Duits zwemmer
• 1989 - Tim Matavž, Sloveens voetballer
• 1997 - Marius Borg Høiby, zoon van kroonprinses Mette-Marit van Noorwegen

Overleden

Edmund Spenser,
overleden op 13 januari 1599

James Joyce,
overleden op 13 januari 1941

• 1151 - Suger van St. Denis (ca. 70), Frans geestelijke, architect, geschiedkundige en politicus
• 1599 - Edmund Spenser, Engels dichter
• 1766 - Frederik V van Denemarken (42), koning van Denemarken en Noorwegen
• 1852 - Fabian Gottlieb von Bellingshausen (73), Russisch marineofficier en ontdekkingsreiziger
• 1879 - Prins Hendrik der Nederlanden (58), zoon van koning Willem II
• 1929 - Wyatt Earp (81), Amerikaans sheriff
• 1932 - Ernest Mangnall (66), Engels voetbalcoach
• 1941 - James Joyce (58), Iers auteur
• 1951 - Francesco Marchetti Selvaggiani (79), Italiaans curiekardinaal
• 1960 - Sibilla Aleramo (83), Italiaans schrijfster
• 1967 - Ove Andersen (67), Fins atleet
• 1973 - Fernando Cento (89), Italiaans nuntius in België en curiekardinaal
• 1974 - Pierre Cox (58), Vlaams kunstschilder
• 1976 - Mona Rüster (74), Duits tafeltennisster
• 1978 - Germain Derycke (48), Belgisch wielrenner
• 1978 - Hubert Humphrey (66), Amerikaans vicepresident
• 1979 - Donny Hathaway (33), Amerikaans muzikant
• 1980 - André Kostelanetz (78), Amerikaans dirigent en arrangeur
• 1986 - Abdel Fattah Ismail (±47), Zuid-Jemenitisch politicus
• 1988 - Cesar Bogaert (77), Nederlands wielrenner
• 1998 - Piet Vroon (58), Nederlands psycholoog en publicist
• 2003 - Maurice Gibb (53), Brits-Australisch popzanger
• 2004 - Harold Shipman (57), Brits seriemoordenaar
• 2007 - Michael Brecker (57), Amerikaans jazzsaxofonist
• 2008 - Cor Hund (92), Nederlands beeldhouwer, tekenaar en schilder
• 2008 - Ben van Meerendonk (94), Nederlands fotojournalist
• 2008 - Frans Moor (67), Nederlands politicus
• 2008 - Johan Olde Kalter (63), Nederlands journalist
• 2009 - Pedro Aguilar (81), Puerto Ricaans danser
• 2009 - Patrick McGoohan (80), Amerikaans acteur
• 2010 - Teddy Pendergrass (59), Amerikaans zanger en componist
• 2010 - Edgar Vos (78), Nederlands modeontwerper
• 2011 - Albert-Jan Evenhuis (69), Nederlands politicus
• 2011 - Albert Heijn (83), Nederlands ondernemer
• 2011 - Ray Kaart (77), Nederlands jazz-muzikant

Viering/herdenking

• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Hilarius van Poitiers († 368) - Vrije Gedachtenis
  • Zalige Yvette van Hoei († 1228)
  • Heilige Leontius van Caesarea († 337)
  • Heilige Veronica van Milaan († 1497)
  • Heilige Ida van Argensolles († 1226)
  • Heilige Remigius (van Reims) († c. 536)
  • Heilige Hildemar († 1097)
  • Zalige Stefanus van Luik († 1061)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1968 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -10 C
• 1948 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 11,2 C
• 1968 - Laagste minimumtemperatuur -16,8 C
• 1993 - Hoogste maximumtemperatuur 15,1 C
• 1930 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 24,2 m/s
• 1991 - Langste zonneschijnduur 7,4 uur
• 1938 - Langste neerslagduur 13,2 uur
• 1906 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 17,7 mm
• 1903 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 67 %

België

Dagrecords

• 1838 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -12 °C
• 1852 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 10.7 °C
• 1838 - Laagste minimumtemperatuur -14.6 °C
• 1993 - Hoogste maximumtemperatuur 14.8 °C
• 1938 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 33.9 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1968 - Strenge vorst in Kempen: het minimum is –19,2°C in Kleine-Brogel (Peer).
• 1979 - Sneeuwlaag tot 19 cm in Ukkel en 70 cm in Botrange (Waimes).
• 1985 - 65 cm in Mont-Rigi (Waismes).
• 1987 - Minimumtemperatuur tot –15,0°C in Koksijde.
• 1993 - Maximumtemperatuur tot 16,3°C in Wasmuel (Quaregnon).

Bronnen, noten en/of referenties