Evenimente di tora

Hãbãri di tu Lumea pãnã 26lu di Yizmaciunj (Martsã):

• Nai ma putsãn 12 di ominj ira vãtãmats tu unã explozia nãfoarã di ofislu di guvernmentulu tu Lashkar Gah tu Notlu-a Afghanistanlui.(BBC)
• Dietlu al Iapan spuse cã Shinzo Abe easte Minister-prezidentu al Iapan. Cu 52 di anj, nãs easte nai ma tinirlu Minister-prezidentu dupu Dhefterlu Polim di tu Lume. (Reuters via Tiscali)
• Junichiro Koizumi, Minister-prezidentulu al Iapan di tu Aprirlu 2001, u-didea guvernulu la prezidentulu di Partia liberal-democraticã Shinzo Abe.
• Ali Abdullah Saleh, cai u-condutse Yemen di tu anlu 1978, easte aligat nica unã oarã ti Prezidentu cu 77.2% di botsle, dupu giuditsle di parte-a coalitsiiljei di opozitsia di Yemen ti niregularitãts pi alidzerle.
• Tu K Club tu Straffan, Irlanda, nai ma mãrle golferi di tu Europa amintarã piste timlu di Statilel Unite ali Americhia cu rezultat di 18½ contra 9½ shi u-amintarã Ryder Cuplu di 2006.
• Yahya Jammeh easte nica unã oarã aligat ti al treilu mandat ti Prezidentu ali Gambia.
• Toomas Hendrik Ilves easte aligat ti Prezidentu nao ali Estonia.

Hãbãri di tu Lumea pãnã 21lu di Yizmaciunj (Vinirã):

• Anchisi arãsculare tu Sulawesi Tsentralã, tu Indonisia dupu vãtãmare di trei militantsã cai furã giudicate ti partitsipantsã tu un atac pi un internat musulman. (Reuters)
• Prototyplu di tranlu magnetic Transrapid Maglev s-pimse tu Emsland, Ghermãnia cu tsi sãntu pliguite cama di 20 ominj. (BBC)(Deutsche Welle)

Hãbãri di tu Lumea pãnã 21lu di Yizmaciunj (Gioia):

• Armatã al Israilu atãcã unã lumache-a Bancãljei Natsionalã a Iordanlui shi priloa cama di 1,5 milionj di dolar americheshci di cãsãbadzlji-a Budzãljei di Westu.(Jordan Times)
• Un giudicãtor federal tu San Francisco lj-bãga ahapse dao jurnalishci di San Francisco Chronicle ti 18 di mesh cã nu u-deadirã numa-a personãljei tsi lã-didea unã martirie ascumtã di giudicatã mare ti steroide tu baseball. (AP via Yahoo)
• Cong Thanh Do, activistu democratic di SUA easte pitricut liber di parte-a Vietnamlui. (Mercury News)
• Prezidentulu-a Pakistanlui Pervez Musharraf spuse cã Vitse-secretarlui di Stat ali SUA Richard Armitage didea fuvirisire cã va u-bombardeadzã statlu-a lui "nãpoi tu Seculu di Cheatrã" dupu atacurle di 11-lu di Yizmaciunj maca nu u-agiutã Polimlu contra Terrorlu conducat di SUA. (CTV NEWS)
• Guvermentulu ali Indonisia le-vãtãmã crishcinjlji Fabianus Tibo (60 di anj), Marinus Riwu (48 di anj), shi Dominggus da Silva (42 di anj) cu armatã tsi ira conducatã contra ljirtare di guvermentulu ti tuts atselji cai loarã parte tu conflictulu di Poso. Treilji bãrbats ira giudicate ti dutsire di atacuri piste Musulmanjlji anlu 2000 cu tsi 70 di ominj murirã. Njiljilji di ominj di politsia fac blocade pi cãljuri cai s-ducã pãnã la ahãpsinatã shi le-ved biseritsle. Cama multu di lucurtori ti ãndrepturle-a omlui spusirã cã giudicãturã easte ti arshine. (CBS)
• Shatlu di Cosmos Atlantis vine pi Loclu pi Tsentru di Cosmos Kennedy, cu tsi u-bitisi misia STS-115. (Reuters)
• Gheneralu Sonthi Boonyaratglin u-duse couplu d'état tu Thailandu s-u facã cãdeare-a guvermentului a Minister-prezidentului Thaksin Shinawatra.

Hãbãri di tu Lumea pãnã 20le di Yizmaciunj, 2006 (Njercurã):

• Prezenterlu di Top Gear di tu BBC, Richard Hammond easte pliguit serioz tu unã probã s-u facã recordu di velositate tu Britania Mare ti TV show.(BBC)
• Tu Kazakhstan, 41 di mineri murirã tu nai ma araolu actsidentu dupu explozia di methan tu unã minã ti carbon. (Reuters)
• Giudicare ti coruptsia al ex vitse-prezidentulu ali Africhie di Notlu Jacob Zuma ira arcat di giudicãtorlu di tu Giudicare Analtã Pietermaritzburg, shi didea giudicare cã cazlu di Statlu s-duse "di un funico pãnã la alantu" shi nu putea ta s-ducã pi unã protsedurã normalã. Cu aestã s-pistipseashce cã va s-hibã criscute shansile al Zuma s-yinã tu loclu di Prezidentu dupu Thabo Mbeki, ma prosecutorlji spusirã cã iara va le-bagã pi giudicare incriminatsiile depoia. (Mail & Guardian Online)
• Dzatsile di oaminj ira vãtãmats shi suti sãntu chirute tu India shi Bangladesh dupu furtunã di cãdeare di ploae tu Budzãle al Bengal. (BBC)
• Shinzo Abe easte alidzeat di liderlu-a partiilljei ali Partia Liberal-Democraticã di Iapanlu, cu tsi yinea tu luclu al Minister-prezidentulu di tora Junichiro Koizumi. Poate cã nãs va s-hibã aligat ti nao Minister-prezidentu tu 30le di Yizmaciunj 2006. (Bloomberg)
• Minister-prezidentu di Thailandu Thaksin Shinawatra declãrã status di ayonjisime tu Bangcoc di ispete cã membrilji ali Armatulã Vãsiljescã Thailandã adrarã un coup d'état.
• Protesti contra guvermentulu Budapesta s-featsirã violentsã dupu tsi Minister-prezidentulu Ferenc Gyurcsány ali Ungaria spuse cã partia-a lui spuse minciunj mash s-amintã pi alidzerle.

Hãbãri di tu Lumea pãnã 19le di Yizmaciunj, 2006 (Martsã):

• Pi 61-le Andamusire Anuale ali Grupa di Banca Munidalã shi Fondulu Monetar Internatsional, membrilji adusira detsizia s-u reformeadzã FMI cu tsi ali China shi alantile pãzãri tsi inshescu va lã-si da cama multu ãndreptsã ti votare.
• Alliansa ti Suidia le-amintã alidzerle-nghenerale tu Suidia
• Dupu proteste di lume musulmanã, Pãpãlu Benedictu XVIlu u-didea jileare-a lui ti tsitatlu di un dialog di Eta media tsi spuse critiche ti Islamlu.
• Echipa di Shuttlu di Cosmos Atlantis, tu STS-115 u-bitisi priimnare tu Cosmoslu-a lor al treilu shi di tu sone, shi va s-continueadzã cu fãtseare ali Istasia di Cosmos Internatsionalã.
• Cu armã, Kimveel Gill, dishcljise pliguiri pi 20 ominj tu Collegilu Dawson tu Montreal, Canada, cu tsi vãtãmã unã studentã shi pligui optu alante sudentsã, a depoia fãtsea suitsid.