Magnezijum
| Magnezijum | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Općenito | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hemijski element, Simbol, Atomski broj | Magnezijum, Mg, 12 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Serija | Zemnoalkalni metali | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Grupa, Perioda, Blok | 2, 3, s | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izgled | srebreno bijeli | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zastupljenost | 1,94 % | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomske osobine | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomska masa | 24,305 u | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomski radijus (izračunat) | 150 (145) pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni radijus | 130 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waalsov radijus | 173 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronska konfiguracija | [Ne] 3s2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Broj elektrona u energetskom nivou | 2, 8, 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izlazna energija | 3,7 eV | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. energija ionizacije | 737,7 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. energija ionizacije | 1450,7 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne osobine | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Agregatno stanje | čvrsto | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mohsova skala tvrdoće | 2,5 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Struktura kristala | heksagonalna | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gustoća | 1738 kg/m3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetizam | paramagnetičan | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tačka topljenja | 923 K (650 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tačka ključanja | 1380 K (1107 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Molarni volumen | 14,00 · 10-6 m3/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplota isparavanja | 127,4 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplota topljenja | 8,954 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pritisak pare | 361 Pa kod 923 K | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Brzina zvuka | 4602 m/s kod 293,15 K | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Specifična toplota | 1020 J/(kg · K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Specifična električna provodljivost | 22,6 · 106 S/m | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna provodljivost | 156 W/(m · K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hemijske osobine | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacioni broj | 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidi | MgO | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektrodni potencijal | -2,372 V (Mg2+ + 2e- → Mg) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 1,31 (Pauling-skala) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izotopi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sigurnosno obavještenje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oznake upozorenja
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Obavještenja o riziku i sigurnosti | R: 11-15-17 S: (2-)7/8-43 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ukoliko je moguće i u upotrebi, koriste se SI osnovne jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci su podaci dobiveni mjerenjima u normalnim uslovima. |
Magnezijum (Mg, latinski - magnesium) je zemnoalkalni metal IIA grupe. Gradi 2+ jone. Oksidacioni broj magnezijuma u jedinjenjima je isključivo +2. Ima najnižu temperaturu topljenja u grupi zemnoalkalnih metala.
Stabilni izotopi magnezijuma su:
- 24Mg
- 25Mg i
- 26Mg.
Da je magnezijum poseban element prvi je utvrdio Josef Blek, a u čistom obliku je dobijen 1808 godine od strane Humphry Davy-a
Sadržaj |
[uredi] Zastupljenost i dobijanje
Magnezijum je zastupljen u zemljinoj kori u količini od 2,74%. U prirodi se magnezijum veoma često nalazi vezan u vidu silikata, ali sa stanovništa dobijanja najvažniji minerali su mu: dolomita, magnezita, karnalita, kalcita i karbonata. U morskoj vodi je zastupljen u količini od 1200 ppm (engl. parts per million), u obliku rastvora soli Mg2+.
Namirnice koje su najbogatije magnezijumom su (u 100 grama namirnica):
- sjemenke dinje - 520 mg
- kakao - 420 mg
- stabiljka peršuna - 291 mg
- soja - 250 mg
- orasi - 130-190 mg
- boranija - 169 mg
- jabuka sa korom - 103 mg
[uredi] Jedinjenja
Najvažnija magnezijumova jedinjenja su: magnezijum oksid (MgO) magnezijum hidroksid (Mg(OH)2) i njegove soli. Vodeni rastvori u kojima je velika koncentracija Mg2+ imaju gorak ukus.
Legure magnezijuma i bakra su veoma izdržljive mehanički sa jednom od najmanjih gustina među legurama.
[uredi] Hemijske osobine
Elementarni magnezijum se veoma lahko oksidira na vazduhu, ali slično kao i kod aluminija proces korozije magnezijuma se zaustavlja zbog pasivizacije. Kada se odstrani gornji sloj magnezijuma koji je oksidirao, čist magnezijum veoma lahko reaguje sa vodom gradeći hidroksid. Magnezijum redukuje većinu oksida čak i ugljik (IV) oksid. Magnezijum gori u ugljik (IV) oksidu (koji služi za gašenje požara) i redukuje ga pri čemu se stvara MgO i oslobađa se ugljik u vidu čađi. Kationi Mg2+ spadaju u V analitičku grupu kationa.
[uredi] Primjena
Kao redukciono sredstvo magnezijum se koristi za dobijanje metala iz njihovih oksida, kao i za katodnu zaštitu metala od korozije. Legure magnezijuma sa bakrom se koriste u avioindustriji kao i u kosmičkoj industriji, tamo gdje su legure titanijuma i aluminija suviše teške. U sličnim situacijama se koriste i legure aluminija sa z magnezijumom
[uredi] Biološki značaj
Magnezijum ulazi u sastav hlorofila, joni magnezijuma igraju bitnu ulogu u održanju osmotskog pritiska u krvi i drugim tkivima i u proslijeđivanju impulsa u nervnom sistemu.
Dnevne potrebe za magnezijumom kod odraslog čovjeka iznose između 300-400 mg i premda magnezijuma u prirodnoj sredini ima u namirnicama koje koristi čovjek, magnezijuma je sve manje zbog đubrenja hemijskim jedinjenjima koja sadrže kalijum. Među posljedice nedostatka magnezijuma spadaju i: prekomjerna upotreba alkohola, stres, prekomjerno korištenje masnih namirnica, propadanje bubrega.
Pokazatelji nedostatka magnezijuma mogu biti: nagla vrtenja u glavi, porast opadanja kose, lomljenje noktiju, kvarenje i lomljenje zuba, znojenje noću, problemi sa srcem, bolovi glave, klonulost.
